تحلیل و پیش‌بینی بازار محصولات فولادی یا به اصطلاح بازار آهن اهمیت بسزایی برای فعالان این حوزه دارد. تنوع مشاغل مربوط به صنعت فولاد بسیار زیاد است و بهای تمام شده بسیاری از محصولات و تولیدات هر کشور در گرو تغییر قیمت آهن است. به دلیل استراتژیک بودن این کالا، پیش‌بینی‌ قیمت آهن‌آلات عموما با پارامترهای زیادی دخیل است؛ از طرفی به دلیل تنوع بالای کالاهای فولادی و شرایط متفاوت عرضه و تقاضا برای هر محصول، روش بهینه پیش‌بینی قیمت‌ها این است که هر محصولی به شکلی جداگانه بررسی و تحلیل گردد. در این مقاله نیز ما تلاش می‌کنیم به طور چکیده روند قیمت میلگرد، تیرآهن و پروفیل مورد بررسی قرار دهیم و بر مبنا حرکت قیمت در سال گذشته نیم‌نگاهی به آینده داشته باشیم.

بازار آهن در سالی که گذشت

طی سال گذشته با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی کشور شاهد تغییرات بسیاری در قیمت اکثر کالاها بودیم. با توجه به تورم افسار گسیخته و افزایش قیمت ارز، قیمت آهن و فلزات افزایش چشمگیری پیدا کرد. البته در این سال قیمت‌های جهانی نیز به طبع اثرات پاندمی کرونا بر اقتصاد جهانی، افت و خیز بسیاری داشته است. قیمت جهانی محصولات فولادی به طور میانگین بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته است. البته قیمت سایر فلزات نیز همچون قیمت فولاد افزایش پیدا کرده است. برای درک دقیق دلایل رشد قیمت در سال گذشته و عوامل موثر بر روند قیمت فولاد در آینده، باید به نکاتی که در این مقاله به آن‌ها اشاره می‌شود توجه کنید.

عوامل مؤثر بر قیمت آهن در سال ۱۴۰۰

چندین پارامتر وجود دارد که بر روی قیمت تمامی آهن‌آلات در سال جدید موثر هستند، به عبارتی این پارامترها وابستگی چندانی به نوع مقطع فولادی در تقسیم‌بندی‌های رایج ندارند. از جمله این فاکتورها، می‌توان به بحث بودجه تخصیص‌یافته به بخش عمرانی در لایحه بودجه ۱۴۰۰، روند دلار آزاد و دلار نیمایی در سال ۱۴۰۰، تورم، عوارض وضع‌شده بر روی مواد اولیه تولید محصولات فولادی و در نهایت روند کلی قابل پیش‌بینی برای قیمت‌های جهانی اشاره کرد.

بودجه عمرانی کشور نقش بسزایی در تقاضای فولاد کشور دارد. در سال‌های گذشته سهم نسبی بودجه عمرانی از بودجه مصرفی کشور بسیار کم شده است و همین مساله سیگنالی است که نشان می‌دهد احتمالا افزایش تقاضایی برای فولاد از طرف طرح‌های عمرانی دولتی وجود نخواهد داشت. اگر به درصد تحقق بودجه عمرانی در برابر لایحه بودجه هم نگاه کنیم، به نظر می‌رسد، بودجه عمرانی اولویت دولت نباشد و دولت تلاشی برای تامین منابع بودجه عمرانی نمی‌کند. البته باید توجه داشت که این آمار در سال‌های اخیر به صورت عمومی منتشر نشده است و آماری از بودجه عمرانی تحقق‌یافته در دست نیست. برای مثال اگر به سال‌های دهه ۸۰ توجه کنیم اجرا پروژه‌هایی همچون مسکن مهر و افزایش درآمدهای نفتی کشور سبب شد، دولت طرح‌های ساخت‌وساز بیشتری اجرا کند و این مساله تقاضای فولاد کشور را به شدت افزایش داد.

برای تحلیل روند پیش‌روی قیمت محصولات فولادی باید به سراغ روند قیمت سنگ ‌آهن و زغال‌سنگ کک‌شو رفت.

در اواخر سال میلادی ۲۰۲۰ قیمت زغال‌سنگ کک‌شو و سنگ آهن بسیار افزایش یافت. بخش قابل توجهی از این افزایش قیمت ناشی از افزایش تقاضا در چین بود هرچند بعدها عنوان شد که این تقاضا، تقاضای مصرفی نبوده است و بخش زیادی از آن ناشی از سفته‌بازی و معاملات آتی بوده است. انجمن فولاد چین بعد از این افزایش، سیاست‌هایی را اجرا کرد تا مانع افزایش بیشتر قیمت سنگ‌آهن شود. بعد از اجرای این سیاست‌ها قیمت کاهش داشت اما در حال حاضر دوباره روند صعودی به خود گرفته است.

تقاضای فصلی فولاد

از جمله عوامل بسیار مهم در تغییر قیمت آهن، نوسانات تقاضای فصلی است. در واقع در فصل زمستان به جهت برودت هوا ساخت‌وساز دشوار شده و تقاضای محصولاتی همچون میلگرد، تیرآهن و پروفیل کاهش پیدا می‌کند. از طرف دیگر با نزدیک شدن به فصل بهار تقاضا شدت گرفته و تقریبا هر ساله از ماه اسفند افزایش تقاضای خوبی در بازار فولاد داریم. یکی دیگر از دلایل کاهش تقاضا در فصل سرما، امکان پوسیدگی و زنگ‌زدگی آهن در برابر رطوبت است؛ در نتیجه خریداران که عمدتا آن را در فضای آزاد انبار می‌کنند، سعی می‌کنند مدت انبارداری خود را کاهش دهند تا محصول فولادی به اصطلاح عامیانه زرد نشود.

ریسک‌های بازارها در سال ۱۴۰۰

در سال ۱۴۰۰ اصلی‌ترین ریسک بازار فولاد تغییرات نرخ ارز است. همان‌طور که یک سال گذشته این عامل توانست نوسانات بازار فولاد را تشدید کند. در سال‌های آینده نیز ممکن است این عامل بسیار پر رنگ باشد. البته که این افزایش قیمت توانست حجم معاملات فولاد را افزایش دهد، اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که احتمالا طی یک سال آینده انتظارات تورمی افزایش چشمگیری نخواهد داشت. در نتیجه عامل افزایش قیمت تنها سبب افزایش رکود در بازار خواهد شد. به عبارت دیگر با کاهش تقاضای سرمایه‌ای یا سفته بازی، رکود بازار فولاد تعمیق خواهد شد زیرا تقاضای مصرفی نیز احتمالا افزایشی نخواهد داشت.

تأثیر قیمت آهن بر دیگر بازارها

قیمت آهن تاثیر بسزایی بر صنایع مختلف دارد. از صنعت لوازم خانگی تا صنعت خودروسازی و صنعت ساخت‌وساز؛ برای مثال حدود ۲۰ درصد از بهای تمام شده ساخت مسکن مربوط به هزینه محصولات فولادی است. هر چند به طور کلی علت‌العلل افزایش قیمت‌ها رشد نقدینگی و تورم ناشی از آن است. در نتیجه این افزایش قیمت محصولات فولادی نیست که به طور مستقل قیمت برخی کالاها را افزایش می‌دهد، بلکه افزایش نقدینگی است که به شکل یک دومینو قیمت کالاهای مختلف را افزایش می‌دهد. در تحلیل قیمت هر محصول نیز، به اهمیت آن محصول در صنایع مختلف اشاره شده است.