انواع فولاد، ویژگی و کاربرد آن

فولاد فلزی بسیار مقاوم و مستحکم که همه روزه مقدار بسیار زیادی از آن در دنیا تولید و مورد استفاده قرار میگیرد . اما فولاد از چه چیزی درست میشود . فولاد از ترکیب آهن و کربن تشکیل شده است . آهن که به وفور در پوست کره زمین پیدا میشود آهن خالص به تنهایی در صنعت کاربرد ندارد, به همین دلیل از آلیاژهای متنوع آن استفاده می شود.فولاد انواع مختلفی دارد که که از ترکیب آهن و کروم و نیکل و غیره درست میشود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مقاله با ما همراه باشید.

یکی از مهم ترین آلیاژهای آهن فولاد است که سالیانه میلیون ها تن از آن در جهان ساخته می شود و در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. این عنصر از ترکیب آهن و کربن ایجاد می شود و مقاومت آن نسبت به آهن سخت تر است, زیرا کربنی که به آهن افزوده می شود استحکام و دوام آن را بالا برده و انعطاف پذیری و شکنندگی آن را کم می کند. افزودن عناصر دیگر به فولاد خواص مختلفی به آن می بخشد, مثلاً کروم و نیکل, فولاد را ضد زنگ می کنند, منگنز سختی فولاد را بالا می برد, نیکل مانع از خوردگی فولاد می شود و تنگستن استحکام فولاد را افزایش می دهد.

فولادها از نظر میزان کربن به کار رفته در آنها به سه دسته زیر تقسیم می شوند:

فولاد کم کربن

فولاد کم کربن به گروهی از فولادها گفته می شود که میزان استفاده از کربن در ساختار آنها حدود ۰/۲۵٪ است. هر چه میزان کربن کمتر باشد, خاصیت جوش پذیری فولاد بالاتر می رود, به همین دلیل فولادهای کم کربن از قابلیت جوشکاری و ماشین کاری فوق العاده ای برخوردار هستند و لحیم کاری آنها به سهولت انجام می گیرد. تولید فولاد کم کربن راحت بوده و پیچیدگی خاصی ندارد, از این روی این فولاد در مقایسه با سایر فولادها به میزان بالاتری تولید می شود و سهم بیشتری از فولادهای تولید شده در جهان را به خود اختصاص داده است. از فولاد کم کربن در ساخت سازه های فلزی, لوله سازی و صنایع خودروسازی استفاده می شود.

فولاد با کربن متوسط

میزان استفاده از کربن در این نوع فولاد حدود ۰/۲۵ تا ۰/۶۵ است. استحکام این فولاد متوسط بوده و قابلیت اجرای عملیات حرارتی بر روی آن کم است. از فولاد کم کربن در تولید چرخ دنده ها, ریل راه آهن, پیچ های اتصال و میل لگ خودرو استفاده می شود.

فولاد پرکربن

در فولاد پرکربن وزن کربن به کار رفته ۰/۶ تا ۱/۴ درصد می باشد. فولاد پرکربن از جمله سخت ترین و بادوام ترین نوع فولاد در بین فولادهای غیر آلیاژی محسوب می شود. این فولاد دارای مقاومت بالایی نسبت به سایش است, به همین دلیل در تولید تیغه های برش مورد استفاده قرار می گیرند. قابلیت جوش پذیری فولاد پر کربن به دلیل وجود کربن بالا بسیار کم است. این فولاد در ساخت انواع فنرها, تیغه ها و تیغه اره ها کاربرد دارد.

فولادها از نظر کاربرد به انواع زیر تقسیم می شوند

فولاد ضد مغناطیس

فولاد ضد مغناطیس در ساختار خود به میزان قابل توجهی منگنز دارد. از جمله موارد استفاده از این فولاد می توان به ساخت ظروف دکوراتیو, ظروف غذاخوری, قطب نما و قاب ساعت اشاره نمود.

فولاد ضد زنگ

مقاومت این نوع فولاد در شرایط متغیر جوی و آب و هوای مرطوب بسیار بالا است و دچار خوردگی و زنگ زدگی نمی شود. علاوه بر محیط های مرطوب, مقاومت این فولاد در برابر مواد اسیدی, بازی و یا عوامل خورنده نیز بالا می باشد. وجود عناصری مانند مولیبدن, کروم و نیکل مانع از خوردگی این فولاد در محیط های خورنده می شود. برخی از فولادهای ضد زنگ به فولادهای نسوز معروف هستند زیرا وجود کروم باعث می شود خواص مکانیکی و مقاومت آنها در حرارت های بالا حفظ شود. از این فولاد در ساخت کوره های حرارتی و بویلرها استفاده می شود.

فولاد ساختمانی

این فولاد جزء فولادهای معمولی با درجه کیفیت ۱, ۲و ۳ است که در صنعت ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. از فولاد ساختمانی در ساخت سازه های فولادی, نرده ها, توری ها, جرثقیل ها و … استفاده می شود.

فولاد فنر

فولاد فنر دارای مقاومت بسیار بالایی در برابر ارتعاش و سایش می باشد و علارغم مقاومت کششی بالا, خاصیت الاستیسیته آن نیز به دلیل وجود سیلیسیم بالا می باشد. این فولاد در ساخت انواع فنرهای استوانه ای, تخت, مخروطی و … کاربرد دارد.

فولاد نیتروژنه

در ساخت فولاد نیتروژنه یا ازته شده از عناصر کروم, مولیبدن و آلومینیوم استفاده می شود. میزان جذب ازت در فولادی که در ساختار آن این عناصر به کار رفته است بالا بوده و می توان سطح آن را با جذب ازت سخت تر نمود. فولاد نیتروژنه در ساخت قطعات توربین و سوپاپ خودرو سواری کاربرد دارد.

فولاد جوشکاری

این فولادها از قابلیت مطلوبی برای جوشکاری برخوردار هستند و در تولید اگزوز, شاسی خودرو و تاسیسات نقاله استفاده می شود.

فولاد بهسازی شونده

این فولاد در ساخت قطعاتی که در برابر ضربه قرار می گیرند از جمله میل گاردان و میل لنگ ها مورد استفاده قرار می گیرد.

فولاد کربوریزه

این فولاد برای ساخت قطعاتی نظیر چرخ دنده ها, مفصل ها, پین ها, وسایل اندازه گیری و … که مغزی نرم اما سطحی سخت دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

فولاد ورق سازی

فولاد ورق یکی از پرکاربردترین نوع فولاد در صنایع مختلف است و در چهار نوع ورق های فولادی ظریف, متوسط, خشن و ورق های دیگ سازی تولید می شود. ورق های ظریف, متوسط و خشن در ساخت تسمه ها و ورق های دیگ سازی در ساخت تاسیسات دیگ بخار و مخازن تحت فشار کاربرد دارند.

فولاد ابزار

این نوع فولادها در ساخت ابزارهایی نظیر قیچی, چکش, مته و سنبه ماتریس استفاده می شود. قابلیت برش و سختی از جمله ویژگی های این فولاد است. در ساخت این فولاد از عناصری نظیر کروم, وانادیوم, نیکل, مولیبدن و تنگستن استفاده می شود.